اشاره:

پس از افتتاح رسمی شفاخانه ولی عصر(عج) مالستان در تاریخ 25/9/1401 و باگذشت حدود پنج ماه از فعالیت خوب این پروژه عام المنفعه صحی، بر آن شدیم بیشتر در جریان فعالیت، ساخت، همکاری، مدیریت و چگونگی فعالیت این شفاخانه مردم نهاد و متفاوت، قرار بگیریم و به همین-جهت مصاحبه اختصاصی با محترم حجت الاسلام شیخ غلام سخی محمودی سرپرست عمومی این شفاخانه انجام شده است که از اول تصمیم گیری و تهداب گزاری شفاخانه تا کنون حضور داشته و در جریان تمام مسایل آن هستند؛ تلاش شده است تا مردم عزیز مالستان به صورت جزئی تر با نحوه ارائه خدمات این شفاخانه آشنا شوند. بنیاد علمی فرهنگی صبا پیشاپیش از تمام خییرین گرامی، دست اندرکاران خدوم و مردم همیشه در صحنه ی مالستان تقدیر و ارج گزاری می نماید.

حلیمی: ضمن تقدیر و تشکر از جناب عالی بابت تلاش های سودمند تان به عنوان سرپرست شفاخانه ولی‌عصر(عج) مالستان در افتتاح شفاخانه و ارائه خدمات خوب آن در منطقه در ابتدا بفرمایید که این شفاخانه در چه تاریخی و بر اساس چه نیازهایی منطقه-ای راه اندازی شد؟

محمودی: با سپاس از جنابعالی و دوستان خوبم در بنیاد علمی فرهنگی صبا و با آرزوی توفیقات دست اندرکاران مجله ی خوب سخن صبا، به اطلاع می رسانم که تصمیم اولیه احداث شفاخانه ولی عصر مالستان توسط تعدادی از خییرین در بهار سال 1392 گرفته شد و در همان سال، کارهای مقدماتی آن انجام شد و مهمتر از همه دریافت اجازه مصرف وجوهات شرعی از حضرت آیت الله العظمی محقق کابلی(ره) بود که آن مرجع فقید، اجازه مصرف سهمین را برای ساخت این شفاخانه عنایت فرمودند و این اجازه نامه راه را برای اقدامات بعدی هموار ساخت و در اول تابستان سال 1394 کلنگ این ساختمان به زمین زده شد و رسما کار آن آغاز شد.
طبیعی است که این تصمیم براساس نیاز شدید مردم مالستان و جمعیت قابل توجه آن به یک شفاخانه مجهز و معیاری بود. عدم امکانات اولیه صحی در مالستان، عدم توجه دولت به تجهیز و حمایت کلینک دولتی در مالستان و نبود پزشک متخصص، همیشه مردم ما را رنج می داد و نیز کوهستانی بودن منطقه، مسدود شدن راه¬ها در زمستان و عدم دسترسی به امکانات طبی و صحی، تعدادی زیادی از مردم ما را به کام مرگ کشانیده و خانواده¬های زیادی را داغدار عزیزان شان ساخته بود. مریضی و درد چه بخواهیم و نخواهیم قرین زندگی انسان است و مهمتر از همه مشکلات خاصی که در قسمت زنان و زایمان در فصل زمستان وجود داشت، انصافا مردم را بامشکل جدی مواجه ساخته بود و مادران زیادی در فصل زمستان به دلیل نبود امکانات صحی، جان شان را از دست دادند و اطفال زیادی نیز از بین رفتند و این نگرانی جدی و دایمی مردم منطقه بود. دولت نیز در طول سالیان دراز، هیج توجهی به بخش صحی مناطق دوردست نداشت و این موضوعات باعث شد برای اولین بار خییرین منطقه به فکر احداث یک شفاخانه مجهز بیفتند که بتوانند خدمات ارزان و در حد توان مردم ارائه کنند و این گونه بود که احداث این شفاخانه روی دست گرفته شد.

حلیمی: کارهای مقدماتی آن چگونه پیش رفت. زمین آن چگونه تهیه شد و مساحت زمین آن چند است؟

محمودی: پس از دریافت اجازه وجوهات شرعی، کارهای مقدماتی شفاخانه خیلی خوب پیشرفت و خییرین سعی و تلاش خوبی در این بخش داشتند. در ابتدا زمینی به مساحتی ۳ هزار متر مربع پشت بازار بیوا و در بهترین موقعیت خریداری شد و بعدا 500 متر مربع دیگر به آن اضافه شد. کل مساحت زمین شفاخانه ۳۵۰۰ متر مربع است.
حلیمی: بودجه مقدماتی شفاخانه از کجا تامین شد و چه کسانی در راه اندازی آن نقش اساسی داشتند و همچنین طرح و‌ نقشه آن در کجا و توسط چه کسانی تهیه گردید؟
محمودی: بودجه مقدماتی خرید زمین و امکانات اولیه ساخت از وجوهات شرعیه خیرین منطقه تأمین شد و دوستان زیادی بودند که در این زمینه همکاری جدی نمودند و شاید فعلا راضی نباشند که از آن¬ها نامی برده شود. خداوند به همه¬ی شان جزای خیر عنایت فرماید.
نقشه شفاخانه، توسط انجنیر مهدی احمدی طراحی شد و سپس به چند مهندس و متخصص دیگر هم فرستاده شده و به تایید آنان هم رسید. ضمنا نسخه ی از آن، به آمریکا فرستاده شد و برخی دوستان اهل فن، اصلاحات و پیشنهاداتی را مطابق آخرین استانداردهای جهانی در آن اضافه نمودند که بتواند از هر نظر، فنی و بی عیب باشد و در نتیجه ساختمان شفاخانه از هر جهت استاندارد است و تمام استانداردهای لازم یک شفاخانه معیاری را دارد.

حلیمی: در مورد ساختمان، بنا و نحوه ساخت آن توضیح دهید که چگونه ساخته شده است، کار ساخت آن چندسال طول کشید و هزینه¬ی ساخت شفاخانه کلا چه مقدار شد و این هزینه¬ها از سوی چه کسانی تامین شد؟

محمودی: کار ساختمان شفاخانه در حدود ۸ سال طول کشید که در این مدت با توجه به دو سال کرونایی، کار تعطیل بود و 6 ماه در سال نیز به خاطر سردی هوا کار نمی‌شد. هزینه¬ها به صورت کامل توسط خییرین مالستان در داخل و خارج کشور تامین شده است.
شفاخانه با 3500 متر مساحت و با ۹۰۰ متر زیربنا در دو طبقه ساخته شده است و کلا دارای ۳۸ اتاق است. در ضمن سه واحد مجزا با همه امکانات رفاهی برای خوابگاه داکترها در نظر گرفته شده است. ساختمان شفاخانه از نظر مهندسی بسیار عالی ساخته شده است. سرویس‌های بهداشتی مردانه و زنانه در طبقه پایین و بالا و هم¬چنین ساختمان دارای مرکز گرمی است و تعداد ۱۰۵ عدد شوفاژ در سایزهای مختلف نصب شده است و هم چنان یک اتاق بزرگ برای داروخانه شبانه¬روزی شفاخانه ساخته شده است.
هزینه ساخت شفاخانه تاکنون حدودا مبلغ پنجصد هزار دالر شده است و البته گفتنی است که خیلی از کار¬های ساختمانی شفاخانه توسط مردم مالستان رضاکارانه و به صورت (آشاری) انجام شده است.

حلیمی: امکانات و تجهیزات پزشکی شفاخانه چگونه تهیه شده است و در این بخش چه کسانی با شما همکاری داشته اند؟

محمودی: قسمت عمده ی تجهیزات پزشکی شفاخانه، توسط بنیاد خیریه مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی فیاض(مدظله العالی) و با همکاری شیخ محمود فیاض تهیه شده است و بخشی از لوازم و تجهیزات مثل لابراتوار و اکسیری از پول خییرین و برادران مالستانی مقیم استرالیا خریداری گردیده است.

حلیمی: شفاخانه در چه تاریخی افتتاح شد، درباره افتتاح، برنامه¬ها، حضور شرکت کنندگان و استقبال مردم از این کار ارزشمند توضیح دهید؟

محمودی: شفاخانه در تاریخ 25 قوس 1401 به صورت رسمی و با شرکت حداکثری مردم مالستان و مناطق همجوار و نیز شرکت شخصیت¬های سیاسی، جهادی و مسئولین حکومتی افتتاح شد. ضمن سخنرانی، سرود، ارائه مقاله و اهدای جوایز و برنامه¬های کلی مراسم، از تمام شرکت کنندگان در برنامه پذیرایی صورت گرفت. استقبال مردم کم نظیر بود و یک روز به یاد ماندنی و متفاوت برای مردم مالستان بود. به صورت تخمینی جمعیتی بالغ بر چهار هزار نفر زن و مرد در این برنامه اشتراک داشتند که در نوع خود بی سابقه است.

حلیمی: شفاخانه دارای چند بخش و بستر است، بخش های فعال آن کدام اند و ظرفیت آن در مجموع چه قدر است؟

محمودی: شفاخانه فعلا دارای ۴۰ بستر فعال و مورد استفاده است ولی تا ۶۰ بستر ظرفیت برای حالت اضطراری در نظر گرفته شده است. کل شفاخانه ظرفیت 90 بستر دارد. و فعلا بخش های داخله، زنان و زایمان، جراحی عمومی و اطفال فعال است و انشاالله به زودی بخش های دندان و .... به آن اضافه می شود.
حلیمی: در حال حاضر چه تعداد پزشک متخصص، پزشک عمومی، جراح، قابله؛ نرس، پرسنل اداری و خدماتی در شفاخانه مشغول به کار هستند و نحوه اداره شفاخانه به چه صورت است؟
محمودی: در حال حاضر متخصص داخله، متخصص زنان و زایمان، جراح عمومی، دو نفر متخصص لابراتوار، متخصص اکسیری، متخصص بیهوشی، ۵ نفر قابله و۴ نفر نرس و در کل 26 نفر مشغول به کار و ارائه خدمات طبی هستند. در بخش مدیریت شفاخانه باید گفت: اداره شفاخانه به چند بخش تقسیم می شود:
بخش دکترها و پزشکان: که سرطبیب کارها و برنامه¬های آنها را مدیریت می کند.
مدیریت داخلی که کارهای اجرایی شفاخانه، خرید مایحتاج و لوازم و نیز کارمندان اداری شفاخانه را مدیریت می کند.
مدیریت نرس¬ها که بخش نرس ها و پرستاران را مدیریت می کند
مدیریت مالی که تمام درآمدها و مصارف شفاخانه را ثبت و مدیریت می کنند.

حلیمی؛ امکانات کلی شفاخانه را چطور ارزیابی می کنید و کمبودهای آن چیست؟

محمودی: با توجه به میزان بالای جمعیت مالستان و مناطق همجوار، امکانات در حد پاسخ¬گویی کامل نیست؛ بنده بعد از دوماه فعالیت شفاخانه، آمار گرفتم در حدود دو هزار مریض مراجعه کرده و تداوی شده بودند و از این نظر بخشی از کاستی ها طبیعی است ولی امکانات شفاخانه در مجموع مطلوب و مناسب است گرچند کمبودهایی وجود دارد؛ مثلا دستگاه التراسوند و یا دستگاه سونوگرافی شفاخانه، لب تابی و ضعیف است که باید خوب تر تهیه شود، دستگاه اکسیژن ساز نداریم که خیلی مورد نیاز است. آمبولانس یکدانه هست ولی وزارت صحت عامه آن را قبول ندارد که استاندارد نیست و نیاز به آمبولانس معیاری داریم.

حلیمی: به صورت مشخص چه نوع خدمات طبی در شفاخانه ارایه می شود و با توجه به خیریه بودن شفاخانه و ضعف اقتصادی مردم منطقه، در مورد فیس و هزینه های دریافتی از مردم توضیح دهید و در صورت ممکن مقایسه ای کنید بیــن دریافت هـزینه های شفاخانه ولی عصر با سایر شفاخانه های مشابه در جاغوری، غزنی و کابل، تا مردم بیشتر متوجه تفاوت ها بشوند.

محمودی: شفاخانه علاوه بر ارائه خدمات عاجل و تداوی عادی مریض¬ها، 22 نوع عملیات جراحی در شفاخانه قابل انجام است ولی تاهنوز عملیات¬های ذیل انجام شده است: عملیات ولادی سزارین، آپندیکس، چوره ناف، چوره کشاله ران، انسداد روده، بستن تیوب رحم، عملیات تخمدان، کشیدن رحم، کورتاژ و عملیات ثدیه.
با توجه به خیریه بودن شفاخانه، هزینه دریافتی به صورت نیمه بهاست. پنجاه فیصد تخفیف برای عموم مردم در نظر گرفته شده است. ولی اگر مقایسه کنیم هزینه دریافتی شفاخانه را با کابل و جاهای دیگر میزان تخفیفات گاه تا 80 فیصد و بیشتر می¬رسد به عنوان مثال: فیس پزشک متخصص در کابل 300 افغانی در شفاخانه 50 افغانی است. هزینه یک شب بستری در کابل 1000 تا 1500 افغانی است در شفاخانه 300 افغانی است. برای شفافیت بهتر و اینکه همگان به راحتی بتوانند مقایسه کنند جدول ارائه خدمات پزشکی و تعرفه درمان و مقایسه ی آن را با سایر جاها در این بخش می¬گزارم که خود خوانندگان مقایسه کنند.

حلیمی: برای جلوگیری از بروز فساد اداری در شفاخانه، چه تدابیری اندیشیده اید؟

محمودی: تمام تلاش در این جهت صورت گرفته است که با ایجاد مدیریت سالم، اشراف و نظارت مستمر برکارمندان محیط پاک و عاری از فساد داشته باشیم و نیز از دریافت هرگونه هدیه از مریضان و وابستگان آنان در قالب هدایا، شیرنی، تحفه، زیرمیزی، دعوتی، و غیره با قاطعیت جلوگیری می شود.
اصل مهم و یکی از شعار اساسی این مجموعه، ارائه خدمت صادقانه به مریض بدون در نظر گرفتن روابط خویشی، فامیلی، قومی و منطقه ای و نیز پرهیز از پارتی بازی و باندبازی است و بر این شعار کلیدی تأکید می ورزیم و به کمک الهی نمی گزاریم فساد در این مجموعه ی عظیم رخنه نماید.
در بخش مدیریت مالی مانند فیس داکترها، عواید داروخانه، لابراتوار، اکســیری بخش-های جراحی، زایمان و عاجل، در بخش مالی تجمیع می گردد و برای جلوگیری از فساد مالی تمام گردش های مالی، درآمدها و مصارف در سه بخش داروخانه، مدیریت مالی، و مدیریت داخلی در سیستم و دیتابیس ثبت شده و آخر روز همه بخش ها آنچه را که در طول روز در سیستم ثبت شده باهم مطابقت داده و در صورت درستی نتیجه و تأیید مدیر مالی در دفتر کل ثبت می شود.

حلیمی: برای بهبود کارآیی و ارتقای ظرفیت شفاخانه چه برنامه هایی روی دست دارید؟

محمودی: فعلا یک سری کمبودهای جدی وجود دارد که بستگی به بودجه و همت خییرین دارد تا تکمیل و رفع شود. اگر بودجه باشد کندن یک چاه عمیق خیلی نیاز جدی است زیرا با مشکل آب مواجه هستیم و هم چنین داشتن فضای سبز برای نشاط مریضان و همراهان مهم است و در برنامه است که هنوز انجام نشده است. تقویت سولر و باتری-های آن دربرنامه است که از آن طریق میزان استفاده از جنراتور را به حداقل برسانیم و البته که بعضی لوازم و دستگاه های مورد استفاده شفاخانه نیاز به تبدیل و جایگزینی با لوازم بهتر دارند و مهمتر از همه در صورت تأمین بودجه راه اندازی بخش های جدید و مورد نیاز مردم است که باید اضافه کنیم.

حلیمی؛ از مردم، خییرین و کمک دهندگان چه درخواستی دارید؟

محمودی: حرفی برای خییرین ندارم چون آن¬ها یک قدم جلوتر از ما هستند و انصافا خوش درخشیدند و مشکلات و دردها را بهتر از ما درک می کنند چنانچه تاکنون نشان دادند و در آینده هم انشاالله نشان خواهند داد از همه خیرین حجاج گرامی در داخل و خارج کشور عزیزان مقیم استرالیا و... تشکر و قدردانی می نمایم.

حلیمی: هر نوع گفتنی که لازم است به آن اشاره شود، مشکلاتی که ممکن است وجود داشته باشد و مردم از آن آگاه شوند و هر نکته ای که به نظر تان مهم است آن را با خوانندگان شریک بسازید.

محمودی: خدا شکر در مدیریت شفاخانه تا کنون مشکلی وجود ندارد و کمبودها طبیعی است که تلاش می¬کنیم آهسته آهسته بر طرف شود و تمام خییرین و مردم شریف مالستان پشتوانه ی خوبی برای شفاخانه بوده و خواهند بود؛ اما در خارج از محیط شفاخانه به نظر می رسد که شفاخانه منافع شخصی تعدادی افراد انگشت شمار را به خطر انداخته‌ باشد و طبیعی است که آن ها علیه شفاخانه، تبلیغات سوء و شـــایعه پراکنی می کنند. اینکه داکترای شفاخانه خوب نیست، پول زیاد می گیرند، دوای شان گران است و... متاسفانه تاجایی این تبلیغات اثر هم کرده است مثلا یک روز بنده خدایی به شفاخانه آمد در حالی که مریض شان بیرون و داخل ماشین بود، سوال کرد که از عمل آپاندیس چقدر هزینه می گیرید؟ گفتیم ۳ هزار افغانی. بسیار تعجب کرد و گفت واقعا ۳ هزار؟ گفتیم آری چطور مگر؟ گفت: کسانی به من گفتند که مبلغ ۱۵- ۲۰ هزار می¬گیرد، من می خواستم مریضم را جاغوری ببرم، بازم گفتم حالا یک سوال کنم ضرری ندارد در حالی که تنها کرایه ماشین من تا جاغوری ۳ هزار افغانی می شود. بعد مریض شان را آوردند و بستری کردند و به زودی عمل شده، بهبود یافت و خوشحال مرخص شد. یا شخصی دیگری تحت تأثیر تبلیغات همین افراد، مریض شان راجاغوری برده بود و بعد خبر شده بود که هزینه عمل این جا بسیار کمتر از جاغوری بوده و افسوس می خورد که چه می دانم من به حرف برخی افراد اعتماد کردم!
گرچند این نوع تبلیغات در مرور زمان رنگ می بازد ولی مردم فهیم باید هشیار و متوجه باشند که گول عده ی انگشت شمار که بخاطر منافع شخصی، منافع عمومی مردم را به بازی می گیرند نخورند و حداقل با یک تلفن و خبر گرفتن و مقایسه هزینه ها مریض شان را به خطر نیاندازند و هزینه ی اضافی نکنند. شفاخانه ولیعصر(عج) مالستان از هر نظر از شفاخانه¬های جاغوری و غزنی چه از نظر تیم پزشکی، خدمات و هزینه ها برتری دارد و باید خدارا شاکر باشیم و قدر این نعمت را بدانیم.
در اخیر بازم تشکر می کنم از اداره مجله سخن صبا که سالهاست در جهت نشر فرهنگ دینی و منطقه ای، ثبت و ضبط وقایع و حوادث مالستان تلاش مجدانه و پیگیر دارند.

تهیه و تدوین: علی حلیمی

منبع: فصلنامه سخن صبا، 1401، ش44