آنچه ذیلاً می خوانید گفت و گو با دانشمند فرهیخته و پر تلاش آقای استاد علی زاده مالستانی است. ایشان پس از تحصیل در شهر مقدس قم و باز گشت به مالستان، در دوران جهاد در سال1359 مدرسه علمیه امام صادق(ع) مالستان را تأسیس و به تعلیم و تربیت شاگردان و تبلیغ در میان مردم پرداخت.

با سقوط رژیم دست نشانده شوروی و پیروزی مجاهدین، در دوران مقاومت علیه انحصار برای تحقق عدالت اجتماعی به رهبری قائد بزرگ «استاد شهید عبدالعلی مزاری(ره) در سال 1371 به شهر باستانی غزنی رفته و «مدرسه ی علمیه ی توحید» را بازگشایی نموده و به تدریس می پردازد. بعد از شهادت مظلومانه ی «رهبر شهید(ره) در اواخر سال 1374 و انتقال مركزیت حزب وحدت اسلامی به شهر باستانی بامیان، استاد در اوایل 1375 به آنجا رفته و حوزه علمیه ی «رهبر شهید(ره) را تأسیس و مشغول تدریس و تبلیغ می گردد. حاصل این سال ها تلاش تربیت صدها شاگرد است كه اینك هر كدام خود مشغول خدمت در میان مردم یا ادامه تحصیل در سطوح عالی و خارج و بعضاً استاد دانشگاه هستند.

سخن صبا: ضمن تشكر از این كه وقت خود را در اختیار ما قرار دادید، به عنوان اولین سؤوال بفرمایید با توجه به تعدد حوزه های علمیه، چه ضرورت داشت شما نیز به تأسیس مدرسه ی علمیه اقدام نمایید؟

استاد علی زاده: در آیه ی مباركه ی«هَلْ یسْتَوِی الَّذینَ یعْلَمُونَ وَ الَّذینَ لا یعْلَمُونَ إِنَّما یتَذَكَّرُ أُولُوا الْأَلْبابِ (زمر، 9) مفعول و متعلق« یعلمون» حذف شده كه دلیل بر عموم است؛ یعنی كار به معلوم نداریم بلكه علم از آن جهت كه علم است، از جهل بهتر است. بنابر این، تأسیس مراكز علمی برای نشر علوم و بالابردن سطح فكری مردم، یك امر ضروری است، به خصوص در منطقه ی «نوآباد و قلعه ی شهادت» كه دارای جمعیت زیادی است.

سخن صبا: زمینه ی تأسیس مدرسه علمیه ی محمدیه در نوآباد از چه زمانی و چگونه فراهم شد؟

استاد علی زاده: در سال 1372 كه در مدرسه ی «علمیه ی توحید» شهر غزنی تدریس داشتم، نوآباد یك ساحه ی خشك و بایر، و مورد جنجال و دعوا میان مردم «بكاول» و «مغولان» بود. فیصله رسمی به نفع مردم بكاول از محكمه بیرون آمد. بنده كه نیز جز فیصله كنندگان بودم، برای مردم پیشنهاد كردم كه آن ساحه را  بر اساس نقشه ی شهری، به مردم اطراف در برابر قیمت مناسب به فروش رسانند و آنان نیز پذیرفتند. حدود سه جریب زمین مثلث شكل واقع در اوایل نوآباد را برای ساختن مسجد و مدرسه ی علمیه در اختیار من گذاشتند. من در همان سال تهداب آن را حفر كرده و چند موتر سنگ آوردم تا كار مدرسه را شروع كنم كه جنگ غرب كابل شروع و پس از چند روزی «رهبر شهید مزاری(ره) به شهادت رسید.
مردم محل بخشی زمینی كه برای مسجد تعیین شده بود، مسجد ساختتند و محل مدرسه خالی ماند. در سال های 1378ـ1381 كه من در قم بودم، در آن محل مسجد دیگری به نام مسجد «امام زمان(عج)»، كه بیش از پانزده متر با مسجد قبلی فاصله ندارد، روی زمین غصبی ساختند. مسجد یك بنای دینی و كار خوب است ولی باید در زمین مباح باشد. در حالی كه زمین آن جای مدرسه و من تحجیر و شروع به كار كرده بودم كه بخاطر موانع متوقف شد. بعد از مراجعت مسأله را با برخی موسفیدان در میان گذاشتم ولی برای جلوگیری از نزاع دنبال نكردم.
با مصلحت و مشورت جناب حجة الاسلام آقای عرفانی غزنوی قرار شد مدرسه در محل دیگری كه مردم بكاول در اختیار ایشان قرار داده بودند، احداث گردید كه اینك در وسط منطقه ی نوآباد قرار گرفته است.

سخن صبا: از چه تاریخ به كار اعمار مدرسه ی علمیه محمدیه اقدام كردید؟

استاد علی زاده: كار تهداب كنی و محوطه ی مدرسه، از سال 1383 آغاز و بخاطر نبود امكانات دو سال طول كشید. در سال 1386 به كار ساختمان سه اتاق مدرسه، كتابخانه، آشپزخانه و حمام و دستشویی پرداختیم كه به سبب بی پولی دو سال طول كشید و كار آن را روی نوبت گاهی من و گاهی جناب آقای عرفانی به عهده داشت.

سخن صبا: از چه زمانی مدرسه ی علمیه رسماً به فعالیت خود آغاز كرد؟  

استاد علی زاده: در سال1388 بعد از دهه ی عاشورا مدرسه با حضور علما و موسفیدان و نمایندگان مساجد و منطقه افتتاح و رسماً شروع به كار كرد و آقای مهدوی با همكاری جناب آقای قاسمی و آقای حسینی، برای حدود چهل طلبه تدریس را آغاز كردند و آقای عرفانی و من برای انجام كارهای ضروری به قم آمدیم، و در تاریخ 12/1/ 1389 خود به تدریس و فعالیت شروع كردم و به تدریج مورد توجه مردم قرار گرفته و متقاضی زیاد گردید، تا این كه‌ دهه ی محرم فرارسید و با استفاده از فرصت روزانه در دو مسجد و شبانه در یك مسجد سخنرانی می كردم و تا سیزدهم محرم در سی و دو مسجد صحبت كردم و مدرسه در میان مردم كاملاً جا افتاد.
 

سخن صبا: ساختمان جدید مدرسه از كی شروع شد و كارش به كجا رسیده است؟

استاد علی زاده: این ساختمان با زیربنای 26*12 متر مربع، در خزان 1389 كارش شروع و در برج عقرب سال 1390 به پایان رسید و كار داخل آن رو به اتمام است. این ساختمان دارای یك زیر زمین در ابعاد 26*12 به نام حسینیه است كه برای اجتماعات عمومی، اجرایی مراسم اعیاد، تدریس، مطالعه و… استفاده می شود. طبقه اول مدرسه دارای پنچ اتاق 3*5 رو به جنوب و آفتابی است، سالن كتابخانه 5*12 از شمال به جنوب است، اتاق نسبتاً در موقعیت شمال ساختمان قرار دارد، آشپزخانه، حمام و دستشویی نیز در این قسمت است. كار این طبقه تكمیل و مورد بهره برداری است و از نظر جا الحمدلله مشكل نداریم.

سخن صبا: ساختمان جدید چه قدر هزینه برداشت و از كجا تأمین شد؟

استاد علی زاده: حدود یكصد و پنجاه هزار دالر، فقط و فقط از طرف مردم تأمین شده است.

سخن صبا: باز تصمیم دارید مدرسه را توسعه و ساختمان دیگری اعمار كنید؟

استاد علی زاده: بلی، از آنجای كه منطقه ی «نوآباد و قلعه ی شهادة» وسیع، چندین لیسه و حدود سی كورس آموزشی و تعدادی مدرسه علمیه وجود دارد كه به كتابخانه مجهز نیاز دارد و از طرف دیگر خواهران زیادی برای درس و مطالعه مراجعه می كنند. نقشه‌ی دیگری تهیه كردیم در ابعاد 30*15 كه دارای بخش های مختلف است از جمله سالن بزرگ برای كتابخانه در نظر گرفته شده است، بخشی برای خواهران در نظر گرفته شده است كه دارای سالن درسی است و بخشی برای مردان. كار این ساختمان كه از شمال به جنوب است، نیز به زودی شروع می شود انشاء الله

سخن صبا: چند استاد در مدرسه تدریس می كند و چند شاكرد وجود دارد؟

استاد علی زاده: اگر خود را هم به حساب آورم، پنچ نفر مدرس دارد و تعداد شاگرد روی هم رفته 130نفرند كه حدود سی نفر شبانه روزی در مدرسه ساكنند و از طرف مدرسه اكمال می شوند و بقیه از علما و ملایان مساجد، شاگردان لیسه ها، برخی قبل از ظهر و برخی بعد از ظهر برای درس حضور می یابند.

سخن صبا: باشیوه ی جدید تدریس می كنید یا روش سنتی، چرا؟

استاد علی زاده: به شیوه ی سنتی؛ چون می ترسم مضامین مقدماتی علوم حوزوی به كلی حذف شود. از این رو، من ضمن تدریس شرح لمعه، مختصر المعانی، سیوطی، شرح امثله، تصریف، عوامل ملا محسن، صمدیه را نیز درس می دهم. حدود یك ماه پیش پنج طلبه از كابل آمده بودند كه شامل مدرسه شوند و می گفتند در مدرسه های كابل از تدریس مقدمات خبری نیست. دو سال پیش در یكی از مدرسه های كابل رفتم طلبه ها می گفتن ما برای این كه سطوح بالا بگیریم، به رسایل و مكاسب مشغولیم، ولی مقدمات را نخوانده ایم.

سخن صبا: بهتر نیست كه مدرسه ی علمیه محمدیه مانند بعض مدارس علمیه دیگر از طرف وزارت معارف و یا نهاد دیگری كمك شود تا در سطح گسترده‌تری فعالیت داشته باشد؟

استاد علی زاده: دوست نداریم مدرسه به جای وابسته باشد. دوست داریم تعداد طلبه محدود اما با كیفیت مانند نجف اشرف تربیت كنیم كه هر كی وارد آن حوزه شد به دور از تشریفات و تقیدات، ولی با انگیزه و تعهد كه عالم شوند، درس خواندند و عالم شدند نه به انگیزه ی گرفتن مدرك.

سخن صبا: برای طلاب مدرسه شهریه ی پرداخت می شود؟

استاد علی زاده: فقط از طرف مقام معظم رهبری (دام ظله) هر سه ماه شهریه ی مختصری برای استادان، ملازم مدرسه و چند نفر طلبه ی كه روزهای اول در امتحان قبول شده‌اند، پرداخت می شود.

سخن صبا: از کمیت و کیفیت کتابخانه مدرسه بگوئید ممنون می‌شویم؟

استاد علی زاده: تا حدودی كتاب های متنوع جمع آوری كرده ایم كه آثار كهن و منابع تحقیقی زیاد است، ولی كافی نیست و در صدد تهیه و جمع آوری كتاب هستم امیدوارم كتابخانه ی نسبتاً پیشرفته كه نیازمندی‌ ها را برآورده سازد، به وجود آید.

سخن صبا: به جز تدریس چه برنامه های دیگری دارید؟

استاد علی زاده: نماز عبادی ـ سیاسی جمعه را در منطقه ی «قلعه شهادة» اقامه می كنیم و در ایام محرم، لیالی قدر، مراسم مذهبی، مجالس ترحیم، در مساجد، لیسه ها و كورس-های آموزشی تبلیغ و سخنرانی می كنیم.

سخن صبا: در غیبت شما چه كسی نماز جمعه را برگزار می كند؟

استاد علی زاده:جناب آقای وفایی، استاد و مؤسس مدرسه ی علمیه ی خاتم االانبیا(ص).

سخن صبا: از تشكیل و فعالیت «مجمع علماء غزنی» تعریف كنید؟

استاد علی زاده: مجمع علماء حدود سیزده ماه قبل، از علمای دو منطقه ی نوآباد و قلعه‌ی شهادت تشكیل شد. مدتی هر دو هفته یك بار جلسه داشتیم وانگهی جلسه ی ماهانه به تصویب رسید. آجندای جلسات بیش تر روی نارسایی ها و اشاعه ی منكرات و شیوع رسم و رواج های غلط بود، تا آن كه به تصویب قطعنامه انجامید و مضمون آن در ایام محرم توسط علما و ملاهای مساجد، برای مردم توضیح داده شد، تا آن كه در تاریخ 6/11/1390 در مسجد خاتم الانبیا(ص) جلسه ی متشكل از علماء، نمایندگان مساجد و سایر اقشار (حدود سیصد نفر) تشكیل و قطعنامه به تصویب رسید و یك هیئت اجرایی مركب از دوازده نفر از نمایندگان مردم، شش نفر از علما و دو نفر از دانشجویان به ریاست جناب آقای توسلی تشكیل شد كه هر دو هفته یكبار برای بررسی اوضاع تشكیل جلسه می دهند. در هر ماه یكبار جلسه ی مجمع علماء دایر می‌گردد و به دنبال آن مجمع عمومی متشكل از علما، ملا امامان مساجد و نمایندگان مردم، در یكی از مساجد محل برگزار می شود. تا هنوز 90% در كار خود موفق بودیم و مردم راضی هستند. مراسم فاتحه كلاً بعد از ظهر بر گذار می شود و مراسم شیرینی خوری و عروسی مطابق قطعنامه و با هزینه كم انجام می شود. البته در چند مورد تخلف صورت گرفت كه توسط مردم گزارش و متخلفان توسط مجمع تنبه و مجازات شدند.

سخن صبا:  با وجود شورای علما چه نیاز به تشكیل آن بود

استاد علی زاده: منطقه وسیع است و شورای علما كه لا اقل ده سال از فعالیت آن می‌گذشت، كاری مفید انجام نداده بود. برای رفع برخی مشكلات «مجمع علماء» تشكیل شد و در مدت كمی اثر مثبتی گذاشت و الان از حمایت اكثر قریب به اتفاق مردم برخوردار است.

سخن صبا: مجمع العلما از طرف كدام نهاد و مرجعی تقویت می شود؟

استاد علی زاده: هر گز، بلكه یك نهاد كاملاً مستقل است. ما یكی از عوامل موفقیت  «مجمع علماء» را در این می دانیم كه پای سود مادی و مقام در میان نیست بلكه همه با یك تعهد خدایی و مسئولانه فعالیت می كنند و هدف همه پاك كردن جامعه از كژها و زشتی های اخلاقی و اجتماعی است.

سخن صبا: در پایان بار دیگر از جناب عالی بخاطر وقت كه در اختیار ما قرار دادید تشكر می شود.