تشریح برنامه های تیم «اصلاحات وهمگرایی» درمصاحبه اختصاصی سخن صبا با استاد محقّق

 مصاحبه‌کننده: محمدهادي هدايت ٭

اشاره: آقاي حاج محمد محقق در سال 1334 خورشيدي در ولسوالي چارکنت ولايت بلخ در شمال افغانستان به دنيا آمده است وپس از تکميل آموزش‌هاي ابتدايي در افغانستان، وارد حوزه علميه قم شد و به آموزش علوم اسلامي پرداخت. حاج محمد محقق از چهره‌هاي مطرح جهادي در افغانستان است که نقش اساسي را در مبارزه گروه‌هاي جهادي عليه شوروي سابق در افغانستان بازي کرد و پس از خروج شوروي از افغانستان در سال 1992 ميلادي، مسئول شوراي ولايتي حزب وحدت اسلامي به رهبري استاد شهيدعبدالعلي مزاري در شمال افغانستان شد.آقاي محقق در اين سال‌ها معاونت عبدالرشيد دوستم را که در آن سال‌ها در رأس يک شوراي نظامي ولايت‌هاي شمالي افغانستان را رهبري مي‌کرد نيز داشت در دوره تسلُّط ظالمانه طالبان بر افغانستان، آقاي محقق در برابر جنايات اين گروه جنايت‌کار ايستادگي نموده و در اين دوره سياه استبدادي هيچگاه ازافغانستان بيرون نشد. بعدتر نيز به يکي از فرماندهان اصلي مقاومت عليه گروه طالبان تبديل شد. پس از سقوط رژيم طالبان در اواخر 2001 ميلادي و تشکيل اجلاس بزرگ افغان‌ها در شهر بُن آلمان براي ايجاد دولت موقت در افغانستان، آقاي محقق به عنوان معاون رئيس دولت موقت تعيين شد. در دوره حکومت انتقالي به رهبري حامد کرزي، وزير برنامه ريزي (پلان) افغانستان شد و تا قبل از برگزاري نخستين انتخابات رياست جمهوري در سال 2004، در همين پست کار کرد. در انتخابات رياست جمهوري سال 2004، به رقابت با حامد کرزي پرداخت و براساس آراي مردم، در جايگاه سوم – بعد از حامد کرزي و يونس قانوني – قرار گرفت. آقاي محقق پس از آن در سال 2005 ميلادي با شرکت در انتخابات پارلماني افغانستان، وارد مجلس نمايندگان شد و رياست کميسيون امور ديني و فرهنگي اين مجلس را به عهده گرفت. او تا قبل از کارزار انتخاباتي و پذيرش معاونت دوّمي دکتر عبدالله يکي ازکانديداهاي رياست جمهوري، عضو مجلس نمايندگان افغانستان بود و اينک ضمن اين‌که به حيث معاون دوّم دکترعبدالله وارد کارزار انتخاباتي رياست جمهوري افغانستان شده است، رهبري حزبي به نام "حزب وحدت اسلامي مردم افغانستان" را نيز برعهده دارد.

سخن‌صبا: با عرض سلام خدمت استاد محترم حاج محمد محقق رهبر حزب وحدت اسلامي مردم افغانستان! ازاينکه وقت گرانبهاي‌تان را دراختيار ما قرار داديد جهاني سپاس، به عنوان اولين سوال بفرماييد که: اهميت انتخابات رياست جمهوري افغانستان در سال 1393 از چه جهت است؟

استادمحقق: بسم الله الرحمن الرحيم و به نستعين. اهميت اين موضوع از چند جهت است اول اين‌که در دو انتخابات گذشته يک‌سري پيش فرض­ها و پيش داوري­هاي غير مرئي وجود داشت و خارجي­ها تشخيص داده بودند که شخص مناسب براي رياست جمهوري جناب آقاي کرزي است و بايد ايشان رييس جمهور باشد وانتخابات براي قناعت  مردم افغانستان بر گزار مي­شد ولي هدف شان هم يکي بود که آقاي کرزي به قدرت برسد خصوصا در دور اول،  در دور دوم هم يکسري ترديدهاي وجود داشت که بديل برايش نبود که سرانجام با آمدن آقاي جان کري عليرغم اينکه آرا از %50 پايين بود ولي باز هم گفتند: ايشان (کرزي) ريس جمهور باشد. اما حالا که از عمر دموکراسي کمي گذشته است و تازه فصل نوجواني شان در افغانستان است در اين مرحله پيش داوري از طرف کدام نهاد قدرتمند خارجي وجود ندارد که چه کسي باشد؟ اهميت موضوع در اين است که وظيفه به دوش مردم افغانستان محول شده است که چه کسي را انتخاب مي کنند؟ لذا نقش رأي خيلي مهم و با اهميت است که مردم به چه کسي رأي مي‌دهند؟ و از صندوق­ها چه مي­برآيد؟ جهت ديگر اهميت اين است که ما يک انتخابات شفاف داشته باشيم که منجر به ثبات  شود. چون اکثريت مردم افغانستان به هرکسي  يا هر تيمي رأي دادند از آن حمايت هم مي­کنند ودر تمامي نقاط کشور شهرها وروستاها ثبات مي­آيد، همگرايي مي­آيد و مردم باهمديگر وصل مي­شود. واما اگر خداي ناخواسته مثل گذشته­ها دست به تقلب فاحش زدند و خواستند که کسي را از اين طريق به  قدرت برسانند دراين صورت يک بحران فراگير، افغانستان را مي­گيرد که سرآغاز شکست تمام تلاش­هاي جامعه جهاني و مردم افغانستان براي بر قراري  يک نظام  دموکراتيک و مردمي خواهد بود.

لذا بايد سعي و تلاش ما بر اين باشد تا انتخابات را شفاف بر گزار کنيم و قناعت مردم افغانستان را نيز حاصل کنيم که سرآغاز خوشبختي افغانستان مي­شود.

موضوع  ديگر و مسئله سوم که مهم به نظر مي­رسد اين است که اگر در انتخابات رأي مردم  واقعا تعيين کننده­ي سرنوشت باشد روي پروسه صلح هم تأثير مي‌گذارد  چون بدون شک اشخاص که در جنوب و شرق کشور رأي مي­دهند مردم هستند که طالبان دربين آن­ها مي­توانند لانه  کنند و ازآن طرف مرزها بيايند و جنگ­ها را دامن بزنند، اين مردم که تصميم مي­گيرند و به تصميم شان احترام گذاشته مي­شود در نتيجه زمينه نفوذ افراط گرايي هم کم مي­شود.

سخن‌صبا: تيم شما براي بهبود اوضاع امنيتي و اقتصادي  کشور چه پلان­هاي دارد؟

استادمحقق: البته ما پلان­هاي تفصيلي در هر بخش داريم و يک پلان کلان داريم به نام پلان ملي که شامل 220 صفحه مي­شود که يک تصويري از آينده در آن گنجانده ايم و جزوه­ها را هم داريم مثلا پروگرام صحي و تغييرات صحي 22 ماده‌اي که ديروز اعلام شد و شما هم شايد از طريق رسانه­ها شنيده  باشيد که  در چه عرصه­ها مي­خواهيم تغييرات بياوريم، و پروگرام اقتصادي ما هم در همين روزها اعلام خواهد شد که در آينده­ي افغانستان و در بخش اقتصادي چه مي­کنيم و در عرصه­هاي ديگر هم مثلا بخش امنيتي ما برنامه­ها و پلان­هاي خود را اعلام  خواهيم  کرد.

سخن‌صبا: يکي از مشکلات موجود در کشور فساد اداري است تيم شما براي اصلاح آن چه راه حل در نظر دارد؟

استادمحقق: فساد اداري معلول چند چيز است، اول اينکه يک بخش از ماموران را در اين چند سال گرسنه نگه داشتند و يک بخش ديگر ماموران که زد و بندهاي خارجي داشتند معاشات بالا مي­گرفتند مثلا از 5000 دالر تا 90000 دالر در يک ماه معاش مي­گرفتند اما يک مامور ديگر هم در اوايل معاشات شان مخارج يک هفته شان را کفايت مي­کرد وسه هفته ديگر درماه گرسنه بودند اين عده از ماموران مجبور بودند که دست به فساد اداري بزند.  من وقتي وزير پلان بودم بارها اين موضوع را به حکومت تذکر دادم که با اين معاشات که اين ماموران دارند نمي‌توانند زندگي کنند و مجبورند که به فساد آلوده شوند و بعد  ريفورم­ها و اصلاحات که در قسمت معاشات آمده بود بازهم کافي نبود.

به نظرم بايد اصلاح و تعادل در معيشت ماموران دولت  بيايد تا بين معاشات يک تناسب به وجود بيايد و اگر تفاوت هم داشته باشد  بايد خيلي اندک باشد نه اينکه يک طرف چور کند و صاحب ميليون­ها دالر شود و  طرف ديگر، با يک معاش بخور و نمير زندگي کند. در نتيجه اين­ها هم حريص مي­شوند و خود را به چور و چپاول عادت مي­دهند. عدم تعادل معاشات يک مسئله است.   مسئله ديگر بي تفاوتي حکومت در قبال فساد اداري است مثلا آقاي کرزي در يکي از صحبت‌هايش مي­گفت: اگر شما رشوت مي­خوريد و يا دزدي مي­کنيد بايد در داخل افغانستان بلدينگ بسازيد نه در خارج !! پول­ها را به بيرون انتقال ندهيد. اين که پول­ها بيرون نرود خوب است و بخش ديگر، که آن­ها دزدي کنند و برايش  بلدينگ بسازند اين ريشه­هاي فساد اداري است که ما بايد با آن مبارزه کنيم.

سخن‌صبا: معضل بي­کاري جوانان به خصوص تحصيل­کرده­ها که هرسال  به  تعداد شان افزوده مي­شود  مايه نگراني  است  تيم  شما  در اين  زمينه  چه راه ‌حل  در نظر دارد؟

استادمحقق: مسئله مبارزه با بي­کاري و کاريابي درست يکي از وظايف دولت­ها در همه­ي نظام­ها است بي­کاري در تمام دنيا تا حدي وجود دارد اما در افغانستان معضل بي­کاري خارج از محاسبه است لذا بي­کاري در افغانستان معلول چند علت است:

1.جنگ دوامدار؛ که سال­ها دامنگير اين کشور بوده­است و زير بناها را خراب کرده است.

 2.عدم استفاده درست از کمک­هاي جامعه جهاني؛جامعه جهاني پول گزافي را خرج کردند که آن هم در پروژه­هاي زير بنايي سرمايه گذاري نشد تا يکسري احتياجات افغانستان در داخل کشور برآورده مي­شد.

3.عدم حمايت ازسکتورهاي خصوصي؛ سرمايه گذاري درسکتور خصوصي هم زياد ترويج و حمايت نشده تا جوانان و تحصيل­کرده­ها در آن جذب مي­شد و حکومت هم حد معين و محدود دارد و فعلا چند صد هزارنفر در ادارات دولتي مشغول کار هستند حکومت بايد زمينه را مساعد بسازد که يک اقتصاد مبتني بر بازار آزاد و سرمايه گذاري خصوصي به ميان بيايد و سکتورهاي خصوصي بايد فعال شود  تا همه جوانان که از تحصيل فارغ مي­شوند دراين عرصه­ها جذب شود که فعلا کارخانه­جات، مراکز توليدي و مراکز کار اصلا وجود ندارد اين معضل سبب مي­شود تا جوانان و تحصيل­کرده­ها فرار را بر قرار ترجيح داده و راه خارج را پيش گيرند.

ما بايد سکتور خصوصي و پروژه­هاي زير بنايي را در افغانستان ايجاد و تقويت کنيم، تا هم نيروي کارجذب شود و هم روزگار مردم  خوب شود. از طرف ديگر افغانستان يک کشور زراعتي است و ما بايد سکتور زراعت را تقويت کنيم زمين را دراختيار زراعت کاران قرار دهيم  تا زراعت کند تاافغانستان در مواد غذايي خود کفا شود و هم براي جوانان کار ايجاد  شود.

سخن‌صبا: معضل کوچي­ها که هر سال سبب کشته شدن هموطنان مي­گردد، براي پايان دادن به اين معضل چه راه حل در نظر داريد؟

استادمحقق: ما براي حل معضل کوچي به قانون اساسي مراجعه مي­کنيم، قانون اساسي در ماده 14 اسکان کوچي­ها و تقويت مالداري محلي را به عنوان راه حل پيش بيني کرده است. يعني هرکس در هر منطقه­ي که هست بايد مالداري شان تقويت و مدرنيزه شود. همين کوچي­هاي که هرساله به هزاره­جات هجوم مي­کند اين­ها هم خود شان مظلوم هستند و هم سرهزاره­ها ظلم مي­شود. حکومت براي اين­ها  کدام  برنامه­ي ندارد تا اين­ها (کوچي­ها) را مدرنيزه کند، در محلات معين و در جنوب که زادگاه اصلي شان است براي­شان زمين بدهد و مراکز توليد شير، ماست و چيزي که ضرورت مالداري است براي شان فراهم کند. خوب اين­ها را آزاد مي­گذارند و اين­ها  تجهيز مي­شوند و طبق همان سنت­هاي قديمي مي­روند سرهزاره­جات و آن­جا هم که زمين شان براي خودشان کفايت نمي­کند، چه رسد به اينکه ديگران هم بالاي آن اضافه شود عوض اينکه مالداري هزاره­جات را تقويت  کند از جاي ديگر مي­روند سر زمين­هاي آن­ها!! مطابق فقه جعفري و حنفي هر قريه، هر محل از خود زمين­هاي زراعتي کار دارد، مالچر کار دارد و محل هيزوم کني کار دارد مطابق  فقه شان(فقه جعفري)اين محلات مخصوص خود هزاره­جات است اما اينکه از جاهاي ديگرسر شان هجوم مي­کنند وخانه­هاي شان را به آتش مي­کشند و اموال شان را تاراج مي­کنند و حکومت هم بي­خار نشسته آن­ها را نگاه مي­کند اين يک ظلم است و ما بايد کاري کنيم که همگرايي و برادري را به ميان بياوريم و هم مالداري کوچي­ها را در محلات شان مدرن بسازيم تاآن­ها هم مثل بقيه مردم افغانستان از تعليم و صحت برخوردار شود وهزاره­ها هم اينطور نباشد که دم کارد خواب باشد ودرفصل بهارمنتظر باشد که از کدام طرف بالاي شان حمله مي­شود. ما بايد امنيت جاني و رواني آن­ها را تأمين کنيم. اين موارد درقانون اساسي پيش بيني شده است و ما به ماده چهاردهم قانون اساسي کشور در قبال کوچي­ها متعهد هستيم.

سخن‌صبا: اگر پيمان امنيتي بين کابل و واشنکتن پيش از انتخابات امضا نشود تيم شما چه موضع خواهد داشت ؟ امضا يا عدم امضا؟

استادمحقق: اين رارييس تيم ما جناب داکتر عبدالله اعلام کرد و ترجيح ما در قبال پيمان اين است که بايد امضا شود. زيرا به حد کافي کارشناسي شده و منافع افغانستان در نظر گرفته شده است و کارشناسان افغانستان روي آن کار کرده‌اند واين ايجاب مي­کند که امضا شود.

سخن‌صبا: درصورت پيروزي تيم شما روابط  دولت آينده با جامعه جهاني و کشورهاي همسايه چگونه خواهد بود؟

استادمحقق: ما براساس منافع ملي کشور، با هر کدام متناسب با جايگاه شان در قبال کشور ما برخورد خواهيم داشت با همسايه­ها به حساب همسايگي، مسلماني، برادري و هم زباني و با کشورهاي منطقه هم بنا به مشترکات انساني و منطقه­اي برخورد نيک خواهيم داشت و در سطح  جهان هم دشمن تراشي نمي­کنيم  و کسي را براي افغانستان دشمن نمي­خواهيم  و سعي ما برتنش زدايي و ايجاد دوستي است.

سخن‌صبا: تيم شما براي مشکلات مهاجران در خارج وبيجاشدگان در داخل چه طرح  و برنامه­ي دارد؟

استادمحقق:خوب ما گفتيم که پروگرام­هاي خود را براي هر مسئله باتکميل شدنش اعلام مي­کنيم.

سخن‌صبا: تيم شما در صورت پيروزي با مخالفان مسلح و طالبان چه موضع خواهد داشت؟ جنگ ياصلح؟

استادمحقق: موضع ما موضع صلح است سعي مي­کنيم متناسب با شرايطي که آن­ها پيش مي­آيند برخورد نماييم.

سخن‌صبا: آيا به پيروزي تيم خود اميدوارهستيد؟ به چه دليل؟

استادمحقق: بله اميدوارهستيم انشاءالله برنده مي­شويم. زيرا تيم ما تيمي است که از نگاه قومي، تشکيلات جهادي، سمتي، زباني، نژادي و از همه لحاظ  جامع است و براي مردم شناخته شده است درافغانستان باسابقه جهادي و سابقه ارتباط که بامردم داريم ما را مي­شناسد و با ما ارتباط  خوب  دارند لذا اميد واريم که ببريم و نشانه‌هاي شان هم پيداست پيش بيني­ها و نظرسنجي­هاي که صورت گرفته است برندگي تيم ما را نشان مي­دهد.

سخن‌صبا:حضرت استاد تشکراز اينکه وقت تان را در اختيار ما قرار داديد و در اين گفتگوي صميمانه شرکت کرديد.

استادمحقق: تشکراز شما و مجموعه فعال بنياد علمي، فرهنگي صبا، موفق باشيد.