فرزانگان

آشنایی با زندگی، شخصیت علمی و فعالیت‌های آیت الله محمد علی مالستانی"ره"

**نوشته شده توسط ali halimi**. **ارسال شده در** فرزانگان

آشنایی با زندگی، شخصیت علمی و فعالیت‌های آیت الله محمد علی مالستانی"ره"

 

تهیه و تنظیم: محمدعوض اعتمادی

اشاره:

عالمان افغانستان وظایف، رسالت‌ها و مسؤولیت‌های دینی خود را نسبت به مردم با تمام سختی‌ها، مشکلات و ناملایمات انجام داده اند و با صبر، حوصله، شکیبایی،  بردباری و تحمل رنج و درد با قامت راست و استوار مردم را هدایت و ارشاد نموده اند وهیچ مانعی نتوانسته از ادامه انجام مسؤولیت دینی و فرهنگی آنان جلوگیری نماید.

یکی از شخصیت‌ها و چهره‌های علمی کشور آیت الله محمد علی مالستانی است. ایشان بدون شک پیشگام مرجعیت دینی در میان عالمان و فقیهان افغانستانی محسوب می‌شود. از این رو، «بنیاد علمی فرهنگی صبا» افتخار دارد که به منظور گرامی‌داشت مقام علم و عالم و آشنایی نسل جدید با چهره‌ها و مفاخر کشور، زندگی، شخصیت و فعالیت‌های علمی، اجتماعی و فرهنگی ایشان را به خوانندگان عزیز مجله‌ی «سخن صبا» تقدیم می‌کند.                                                                                                    

(اداره سخن صبا)

1-تولد،کودکی وآغاز تحصیل

 آیت الله محمدعلی مالستانی در حدود سال 1318 در ولسوالی «ورس بامیان» به دنیا آمده، پس از سپری نمودن دوران کودکی در دامان خانواده ، پدرش او را برای فراگیری قرآن و آموختن نوشتن و خواندن نزد ملای محل فرستاد محمد علی با علاقه‌ی که به خواندن داشت مقدمات علوم اسلامی را در آن‌جا از عالمان آن منطقه فرا گرفت.

 خانواده‌ی وی که اصالتاً از قوم دای فولاد و ساکن قریه‌ی «منار» دایه (اجرستان، اجیرستان و یا حجرستان) ولایت غزنین است با اشغال و غصب آن منطقه، توسط نیروهای عبدالرحمن خان و استقرار یافتن پشتون‌ها در آن‌جا، به طرف دایزنگی فراری گردیده و در نزدیکی‌های ورس اقامت کرده بودند، پس از 16 سال اقامت در آن منطقه، کوله بار سفر بسته، آن منطقه را برای همیشه ترک نمودند و عازم هرات شدند.

2-سفر به ایران و عراق

شیخ محمد علی و خانواده‌اش، بعد از شش ماه توقف در هرات، وارد ایران شد و به مدت دو سال در فریمان و مشهد مقدس اقامت نمودند. سپس خانواده‌ی مالستانی رهسپار عراق گردیدند، اما در میانه‌ی راه در شهر «خانقین» پدر محمد علی درگذشت و به رحمت ایزدی پیوست و بار سنگین مسؤولیت خانواده بر دوش وی گذاشته شد.

با این حال، بقیه‌ی خانواده‌ی شیخ محمد علی مالستانی وارد کربلا گردیده و بعد از مدتی عازم نجف اشرف شدند و جوار بارگاه ملکوتی امیر مؤمنان علی بن ابی‌طالب(ع) را برای اقامت و سکونت انتخاب و برگزیدند و در آن شهر اقامت نمودند.

3-ادامه‌ی تحصیل در حوزه‌ی علمیه نجف

محمدعلی با تشویق، کمک و یاری برادرش به تحصیل علوم دینی مشغول گردید. وی سطوح عالیه و خارج فقه و اصول را از محضر بزرگان آن زمان حوزه‌ی علمیه نجف اشرف، چون آیات عظام؛ سید ابراهیم اصطهباناتی، شیخ حسین حلی، سید ابوالحسن اصفهانی، آیت الله مامقانی و محمد حسین کاشف الغطاء استفاده نموده و اجازه‌ی اجتهاد را نیز از افراد نامبرده اخذ کرد.

4-سفر به مشهد مقدس

 آیت الله محمدعلی مالستانی، با صلاح‌دید عده‌ای از علما و طلاب و دعوت خاوری‌های خراسان، به این استان سفر کرد و در ایستگاه راه آهن مشهد مقدس مورد استقبال با شکوه و پر شور اقشار مختلف مردم مشهد و نواحی اطراف آن قرار گرفت.

1-4-بازدید از شهرستان‌های اطراف مشهد

آیت الله مالستانی بنا به تقاضای مردم شهرستان‌های اطراف مشهد در معیت و همراهی روحانیان سر شناس و رؤسای ایل خاوری، مانند حجج اسلام؛ عابدی، اصغری، محمد یوسف ابقری، براتعلی حیدری و دیگران از مناطق مختلف فریمان، چناران، پساکو و دیگر نواحی اطراف شهر مشهد دیدن کرده و با زندگی، آداب، رسوم، اخلاق و مشکلات مردم این مناطق از نزدیک آشنا شد.

2-4-فعالیت‌های فرهنگی، اجتماعی

 آیت الله مالستانی در مدت کوتاهی که در مشهد حضور و اقامت داشت به فعالیت‌های فرهنگی و اجتماعی گوناگونی مشغول بود که اینک گوشه‌های از این فعالیت‌ها را مرور می‌کنیم.

الف-عهده‌دار شدن مرجعیت دینی

 آیت الله مالستانی، بر اساس تقاضای روحانیان و مردم که خواستار چاپ رساله‌ی عملیه‌اش بودند، پس از موافقت با این درخواست آنان، رساله‌ی عملیه‌اش را با نام «مصباح الأنام فی مسائل الحلال والحرام»، بخش عبادات، در سوم شعبان 1373ق، در مطبعه شرکت چاپخانه‌ی خراسان به چاپ رساند و به عنوان مرجع تقلید به رتق و فتق امور دینی مردم پرداخت.

ب-امامت جماعت در حرم رضوی(ع)

 وی زمانی که در مشهد مقدس بود، امامت جماعت را در یکی از صحن‌های حرم مطهر رضوی(ع) بر عهده داشت. اما متأسفانه این استقبال، حمایت‌ها، شور و شعف که با شعور سیاسی و درک اجتماعی همراه نبود خیلی دوام نیاورد و جای خود را به اختلاف و دو دستگی داد. حتی عده‌ای از روحانیان در اجتهاد او تشکیک کرده و این مسأله را علت مخالفت خود قلمداد کردند، جمعی دیگری هم مسایل قومی و منطقه‌ی را بهانه قرار داده بودند و...، از این رو، کار به‌جای رسید که عده‌ای از بزرگان خاوری مشهد، به خدمت آیت الله میلانی از مراجع تقلید و رییس حوزه‌ی علمیه خراسان رسیدند و از اجتهاد آیت الله مالستانی جویا شدند!!!

 مرحوم آیت الله میلانی ضمن تأیید اجتهاد ایشان، به آنان توصیه کرده بود که؛ اگر از ایشان تقلید کنید حکمش نیز ساده است. علت عدم توفیق ایشان در زعامت دینی مردم، هر چه باشد، این برخورد حکایت از عدم رشد سیاسی، فرهنگی و نبود خود باوری در میان مردم ما از جمله در ایران، به‌خاطر انزوای سیاسی و محرومیت‌های تاریخی بوده است که نتوانستند بلوغ اجتماعی خود را نشان دهند.

 در هر حال، جرأت، شهامت و پیشگامی آیت الله مالستانی"ره"، در عهده دار شدن امر مرجعیت و زعامت دینی امر فوق العاد و قابل تحسین است. ایشان از فضل تقدم در این زمینه برخوردار است.

 بدون شک می‌توان گفت:اگر روحانیان و مردم ما به خودباوری رسیده بودند و به خرد جمعی دست می‌یافتند، و تنگ نظری‌ها، خود خواهی‌ها و حسادت‌ها را کنار گذاشته بودند بی‌شک فرهنگ دینی و حوزه‌های علمیه، بیش از گذشته رونق یافته و معارف اهلبیت(ع) در سطح گسترده‌تری گسترش می‌یافت.

5-بازگشت به نجف اشرف و وفات(حدود1380ق)

آیت الله مالستانی"ره" در اثر اختلاف و دو دستگی روحانیان و مردم، از ماندن در خراسان صرف نظر کرده و دو باره به نجف اشرف بازگشت. ایشان تا آخر عمر در شهر نجف اشرف به سر برد و در آن شهر به دیار باقی شتافت و پیکر ایشان با شکوه تمام تشییع و به خاک سپرده شد. آقای الحاج علی رحیمی در باره تشعییع جنازه­ی این عالم ربانی می‌گوید:«پیکر ایشان، با شکوه و عظمت تمام و با حضور برخی از مراجع آن روز حوزه ی علمیه نجف اشرف تشییع و در همان مکان مقدس به خاک سپرده شد. » روحش شاد و یادش گرامی باد!

قابل یاد آوری است که، آیت الله محمدعلی مالستانی"ره"، در نجف اشرف، هم دوره‌ی مرحوم آیت الله محمدعلی مدرس افغانستانی"ره" بوده است، به دلیل تشابه اسمی و به‌لحاظ بزرگی جثه و نیز داشتن سن و سال بیش‌تر، ایشان در میان علما و طلاب افغانستانی حوزه‌ی علمیه نجف اشرف به محمد علی بزرگ و مرحوم علامه مدرس، به محمد علی کوچک شهرت یافته بود.

6-آثار قلمی آیت الله مالستانی"ره"

برخی از آثار و تألیفات ایشان که در نجف اشرف وایران به چاپ رسیده است از این قرار است:

1-تقریرات درس‌های خارج فقه و اصول(در دو جلد)؛

2-ارشاد الفحول فی قواعد الاصول؛ یک نسخه‌ی این کتاب در کتابخانه‌ی بزرگ حضرت آیت الله العظمی مرعشی نجفی در قم موجود است.

3-رساله‌ی عملیه با نام «مصباح الأنام فی مسائل الحلال والحرام» .که این رساله‌ی عملیه را به در خواست خاوری‌های مشهد و اطراف آن نوشته و در سال 1373ق، در مشهد مقدس چاپ شده است.

 منابع

1-مصاحبه الحاج علی‌مدد شریفی با؛ مرحوم شیخ چمن اخلاقی، از دوستان نزدیک آیت الله مالستانی و براتعلی حیدری از بزرگان خاوری‌های مشهد؛

2-شریفی، علی‌مدد و فصیحی، قربانعلی، عالمان شیعه غزنی، تهران، موسسه انتشاراتی عرفان، 1393.

3-استفاده از اطلاعات برخی افراد خبره مانند؛ الحاج علی رحیمی و.

**اشکال یابی جوملا**

**جلسه**

**اطلاعات مشخصات**

**حافظه استفاده شده**

**پرس و جو پایگاه داده**

**ایرادات بارگذاری در فایل زبان**

**فایل زبان آپلود شده**

**رشته ترجمه نشده**