گزیده‌ها

میراث ماندگار: مصباح‌الشریعة و مفتاح‌الحقیقة

**نوشته شده توسط ali halimi**. **ارسال شده در** گزیده‌ها

 

اشاره: 
ابوعلی شقیق بن ابراهیم بلخی، معروف به شقیق بلخی، از عارفان به‌نام و برجسته سرزمین خراسان بود. او بنیان‌گذار تصوف در خراسان و صاحب قدیمی‌ترین رساله در تصوف است. دانش فقه را از قاضی ابویوسف و زفر بن هذیل فرا گرفت. وی در سده دوم هجری و معاصر هارون‌الرشید بود. در سرزمین بلخ متولد شد و در سال 810م، در ولایت ختلان تاجیکستان از دنیا رفت. وی از شاگردان و مریدان خاص ابراهیم بن ادهم؛ عارف و زاهد معروف سده دوم به شمار می‌رفت و علم طریقت و مشی صوفیانه را از وی فرا گرفت. بنا به نقل برخی از منابع، وی از اصحاب امام صادق(ع) بوده‌است. مهم‌ترین اثر وی کتاب «مصباح‌الشریعه و مفتاح‌الحقیقه» است که در زیر معرفی می‌شود.


«مصباح‌الشریعه و مفتاح‌الحقیقه»
کتاب «مصباح‌الشریعه و مفتاح‌الحقیقه» از کتاب‌های مهم (قرن 2- 14ق) در موضوعات اخلاقی و عرفانیاست، که دقایق معارف و اسرار حقایق و لطایف اخلاقیات و مراحل سیر و سلوک و خصوصیات مراتب ایمان را با استناد به روایات امام صادق(ع) به بهترین وجه بیان می‌کند. از این‌رو، برخی از محققان، آن را منسوب به امام صادق(ع) دانسته ‌اند. اما بسیاری از پژوهش‌گران و محققان نویسنده آن کتاب را شقیق بلخی دانسته‌اند. یکی از پژوهش‌گران معاصر می‌نویسد: «در فهرست‌های خطی آمده‌است: نویسنده کتاب، شقیق بلخی است. به‌عنوان نمونه، در فهرست خطی کتاب‌خانه مدرسه سپهسالار آمده‌است: نویسنده کتاب مصباح ‌الشریعه شقیق بلخی و شارح آن محمد بن صالح قزوینی است.» نویسنده کتاب از اصحاب امام کاظم(ع) بوده‌است. چنان‌چه در الذریعه به آن تصریح شده ‌است. ابن طاووس درباره ویژگی‌های آن می‌نویسد: «آن [مصباح‌الشریعه و مفتاح ‌الحقیقه]، کتابی است، لطیف و شریف که راه و رسم سیر و سلوک به سوی خدا را برای سالکان معرفی می‌کند و روش اقبال و روی آوردن به خدا را به انسان یاد می‌دهد.» هم‌چنین آقای مصطفوی می‌نویسد: «این کتاب شریف از بهترین و جامع‌ترین کتب شیعه است که آداب، حِکَم و معارف را به اختصار و در عین حال دقیق تالیف کرده‌است. کتابی به این اختصار که جامع دقایق و لطایف اخلاق بوده باشد و در عین حال در نهایت اتقاق و اعتبار تالیف شده باشد، به دست ما نرسیده‌است.»
این کتاب دارای صد باب، در موضوعات و مسایل اخلاقی و عرفانی است و بارها با عناوین مختلف، از جمله با نام «آداب‌العارفین» و «ضیاءالمصباح» به فارسی ترجمه شده‌ و شروح متعددی نیز بر آن نگاشته شده‌ است که می‌توان از شرح ملاعبدالرزاق گیلانی از عالمان قرن یازدهم قمری، یاد کرد.
از این اثر، نسخه‌های خطی متعددی نیز به خط مولا محمدعلی مشهدی که تاریخ نگارش آن سال 1082ق، است، وجود دارد. این نسخه از روی نسخه‌ای خطی‌که به خط شهید ثانی ‌است، نوشته ‌شده‌است. نسخه‌ای دیگری هم به خط مولا عبدالرزاق بن محمد بن سعید مقابی‌که تاریخ نگارش آن، سال 1115ق، است در دست است. در سال 1400ق، با نام مصباح‌الشریعه للامام جعفرالصادق(ع) توسط موسسه الاعلمی در بیروت لبنان، چاپ و منتشر شده‌ و با رده‌بندی کنگره: 6م7جBP248 / و رده‌بندی دیویی: 61/ 297 در کتاب‌خانه‌ها، موجود است.

منبع فصلنامه سخن صبا، 1401، ش43-42

**اشکال یابی جوملا**

**جلسه**

**اطلاعات مشخصات**

**حافظه استفاده شده**

**پرس و جو پایگاه داده**

**ایرادات بارگذاری در فایل زبان**

**فایل زبان آپلود شده**

**رشته ترجمه نشده**